Tips voor een financieel gesprek met je ouders

Praten over het moment dat je ouders er niet meer zijn. Dat ga je waarschijnlijk liever uit de weg. Toch is het slim dat juist niet te doen, zegt nalatenschapscoach Suzan van de Vorst. “Zo voorkom je dat je als nabestaande achterblijft met een hoop vragen.” Maar waar begin je het gesprek? En aan welke onderwerpen kun je allemaal denken? Suzan helpt je op weg.

Hoe willen mijn ouders hun uitvaart geregeld hebben? Blijf ik achter met hun schulden? En kan ik de erfenis met een gerust hart aanvaarden? Zomaar wat vragen waarmee je te maken
kunt krijgen als je ouders overlijden.

Het is dus handig om nu al te weten wat er straks op je afkomt, zegt Suzan van de Vorst. Als nalatenschapscoach, mediator en executeur helpt ze mensen dagelijks met hun nalatenschap. Denk aan het opstellen van wensen rondom hun overlijden of het afhandelen van een erfenis.

Waarom je het met je ouders over hun erfenis moet hebben

“De dood van je ouders is geen leuk gespreksonderwerp”, zegt Suzan. “Maar wel belangrijk. Zo voorkom je bijvoorbeeld dat je straks de complete administratie van je ouders moet doorspitten. Dat je opeens met een onverwachte schuld zit. Of dat je achterblijft met de vraag of je hun erfenis wel afhandelt zoals zij dat gewild hadden.”

Kortom: het helpt als je nu al met je ouders praat over hun erfenis. Maar aan welke onderwerpen moet je dan zoal denken? En hoe maak je zo’n beladen onderwerp wat luchtiger? 7 tips:

1. Zorg dat je ouders hun administratie op orde hebben

Wil je de administratie van je ouders straks goed kunnen afhandelen? Dan is het fijn als deze nu al op orde is.

“Ik kom regelmatig mensen tegen die thuis stapels papieren hebben liggen”, vertelt Suzan. “Vaak zitten daar allerlei oude documenten tussen, zoals verzekeringspolissen van vroeger. Dat is niet handig. Zorg er dus voor dat je ouders alle relevante papieren uitzoeken en in één centrale map bewaren. Met een logische structuur, waar jij of andere nabestaanden straks makkelijk wijs uit worden. Je kunt dit natuurlijk ook samen met ze doen.”

2. Maak een overzicht van alle bezittingen en schulden

Niet alle kinderen weten precies wat hun ouders bezitten, merkt Suzan in haar werk. Denk aan een huis, vakantiewoning of verzekeringen. Maar ook aan eventuele schulden.

Suzan: “Het kan zijn dat je ouders het niet nodig vinden dat je dit allemaal weet. Dat is prima. Maar zorg er dan wel voor dat ze een document maken waarin staat wat je na hun overlijden allemaal moet regelen. En dat je weet waar je dat kunt vinden mocht het nodig zijn.”

Zo’n document kun je samen met je ouders opstellen. Maar ze kunnen dat ook zelf doen. “Ze hoeven niet per se alle details op te schrijven”, zegt Suzan. “Ze kunnen ook alleen noteren wie jij moet bellen om alle zaken rondom het huis af te handelen. Of bij wie je terechtkunt voor meer informatie over hun financiën.”

Voorbeelden van onderwerpen die je op papier kunt zetten:

• Woning: Hebben je ouders een koop- of huurwoning? Waar kun je de contracten vinden? Of informatie over de hypotheek? En hebben je ouders nog een tweede woning, garagebox of vakantiehuis?
  
  
• Werk en inkomen: Welke inkomsten hebben je ouders? Zoals werk, pensioen of andere uitkeringen? Misschien heeft een van je ouders een onderneming (gehad). Dan is het handig als je weet wat daarmee moet gebeuren.
  
  
• Bankzaken en verzekeringen: Welke bank- en spaarrekeningen zijn er? Hebben je ouders misschien beleggingen? Leningen? En zo ja, wat zijn de afspraken en termijnen? Misschien hebben ze ook nog een kluis. Of plannen om een schenking te doen. Vergeet ook het checken van de verzekeringen niet.
  
  
• Abonnementen: Welke abonnementen moet je opzeggen? Denk aan tv-, internet- of telefoonabonnementen. Maar ook aan lidmaatschappen van goede doelen of verenigingen.
  
  
• Online zaken: Wat moet er met sociale media-accounts gebeuren bij overlijden? En waar vind je de inloggegevens? Ook de administratie regelen we tegenwoordig steeds meer online. Check dus van tevoren hoe je dit straks voor je ouders kunt afhandelen.
  
  
• Persoonlijke bezittingen: Hebben je ouders kostbare spullen zoals sieraden en familiestukken? Wat moet daarmee gebeuren? En wie zorgt er straks voor de huisdieren?

3. Loop de medische zaken na

Het is slim om je ouders te vragen of ze speciale wensen hebben rondom hun gezondheid. “Wie zorgt er voor ze als ze niet goed meer voor zichzelf kunnen zorgen?”, geeft Suzan als voorbeeld. “Of misschien hebben ze wensen rondom reanimatie of levensbeëindiging.”

Het kan zijn dat je ouders die wensen hebben vastgelegd in een levenstestament. “Vraag dat dus na”, zegt Suzan. “En check of de huisarts en andere artsen op de hoogte zijn van het levenstestament. Sowieso is het handig dat je de contactgegevens van artsen hebt, voor het geval dat.”

4. Check of er een testament is

Informeer ook eens of je ouders een ‘gewoon’ testament hebben. En zo ja, waar je dat kunt vinden. In een testament staan afspraken over wat er met de bezittingen en schulden van een overledene gebeurt. Maar ook wie de executeur is of de voogd van de kinderen.

5. Zet persoonlijke wensen op een rij

Vaak hebben mensen persoonlijke wensen over hun uitvaart. Suzan: “Veel kinderen weten wel of hun ouders begraven of gecremeerd willen worden. Maar weet je ook of ze nog andere wensen hebben? Over de muziek? Of over de mensen die ze willen uitnodigen?

Als voorbeeld noemt ze nabestaanden die hun vader waren verloren. “Zij wisten niet goed wat de wensen van hun vader waren. En hoopten maar dat ze de uitvaart hadden geregeld op een manier die hij prettig had gevonden. Van dat gevoel hadden de nabestaanden veel last. Dat voorkom je door de wensen van tevoren te bespreken.”

Een persoonlijke wens kan ook een toelichting op een erfenis zijn. “Ik sprak eens met ouders die hun ene kind meer geld wilden nalaten dan het andere. Daar hadden ze bewuste redenen voor. Die hadden ze voor hun kinderen op papier gezet. Zo beschermden ze de persoon die meer geld kreeg. En zorgden ze ervoor dat er achteraf geen discussie zou ontstaan.”

6. Maak het onderwerp ‘de dood’ bespreekbaar

Lang niet iedereen vindt het makkelijk om over de dood te praten. Maar juist door het wel te doen, maak je het onderwerp minder zwaar, denkt Suzan. “Ik zie vaak mooie gesprekken ontstaan tussen ouders en hun kinderen.”

Je kunt een moment prikken om samen om de tafel te zitten. Suzan: “Maar het is ook een optie om het onderwerp gewoon eens te laten vallen. Misschien ben je pas bij een uitvaart geweest. En sprak de manier van afscheid nemen je erg aan. Dan kun je je ouders eens vragen hoe zij daarover denken.”

Ook een idee: misschien kijk je weleens naar een tv-programma waarin de dood ter sprake komt. Zo’n programma kun je als aanleiding gebruiken om een gesprek te beginnen. Suzan: “Zo maak je het onderwerp minder zwaar.”

7. Schakel eventueel een professional in

Een andere optie is de hulp van een professional inschakelen. “Sommige mensen vinden het fijn als een onafhankelijk persoon hun erfenis regelt”, weet Suzan. “Iemand die geen oordeel heeft over hun situatie. En verwacht je onenigheid? Dan kan het slim zijn alvast een mediator in te schakelen. Of benoem een professionele executeur die de nalatenschap straks afhandelt.”

Het beste moment voor een goed gesprek

Je kunt eigenlijk nooit te vroeg zijn met een goed gesprek met je ouders, vindt Suzan. “Eigenlijk is het best apart dat we een huwelijk vaak tot in detail uitstippelen. En een uitvaart niet. Terwijl je die nooit meer over kunt doen.”

Tot slot benadrukt ze: regel niet alleen de zaken van je ouders goed. Maar ook die van jezelf. “Ook jou kan plotseling iets overkomen. Dan kun je er maar beter voor zorgen dat je wensen duidelijk zijn voor je nabestaanden.”